پمپ آب، نقش مهمی در تأمین آب مصارف خانگی و صنعتی ایفا می‌کند. اما گاهی اوقات، از این دستگاه صداهای ناهاجار به گوش می‌رسد که نشانه به‌وجود آمدنِ مشکلی جدی در پمپ است. برای پیشگیری از آسیب‌های جدی‌تر هرچه سریع‌تر باید به صداها رسیدگی کرد. یکی از این صداها که بسیار به تعمیرکارانِ دستگاهِ پمپ گزارش می‌شود، صدای زوزه است. این صدا معمولاً ناشی از مشکلاتِ فنی مانند فرسودگی بلبرینگ‌ها، نامتعادل بودن پروانه یا وجود هوا در سیستم است. تمامی این دلایل می‌تواند کارایی پمپ را کاهش دهد و حتی به خرابی کامل آن منجر شود.
اما درک عللِ مشکل به وجود آمده و یافتنِ راه‌حل، می‌تواند به افزایش طول عمر پمپ و بهبود کیفیت کارکردِ آن کمک کند. در این مقاله، به بررسی دقیق دلایل ایجاد صدای زوزه پمپ آب خانگی و ارائه راهکارهای آن می‌پردازیم.
7 علت اصلی صدای زوزه پمپ آب و راه‌حل آن‌ها:
صدای زوزه پمپ آب دلایل متعددی دارد که ما در اینجا به هفت مورد از مهم‌ترین‌ها و رایج‌ترین آن‌ها اشاره کرده‌ایم.
1- خوردگی، تابیدگی و لاغر شدن محور یا شافت/شفت (SHAFT)
وقتی شافت به‌اصطلاح لاغر شود، صدای ناخوشایندِ زوزه از پمپ شنیده می‌شود. خوردگی شافت می‌تواند به‌دلایل مختلفی اتفاق بیفتد؛ مانند: تماس با مایعاتِ حاوی مواد شیمیایی خورنده و پوسیدگی و شکستگی بلبرینگ. تابیدگیِ شافت نیز به‌دلیل حرارت زیاد در اثر کم و زیاد شدن فشار آب و سرعت چرخشِ بالا اتفاق می‌افتد. همه این دلایل می‌توانند به مرور باعث لاغری پمپ شود و به‌درستی کار نکند که نتیجه آن، تولید صدای زوزه است.
علاوه‌بر این، اگر بلبرینگ‌ها دچار خوردگی شوند، می‌توانند صدای بلندی تولید کنند که ممکن است به اشتباه به‌عنوان صدای زوزه تشخیص داده شود. در این حالت، تعویض بلبرینگ‌ها می‌تواند به حل مشکل کمک کند.
در هر صورت، برای جلوگیری از خرابی بیشتر و حفظ عملکرد مناسب پمپ، باید به محض شنیدن صدای زوزه به بررسی شافت و بلبرینگ پرداخت و در صورت لزوم آن‌ها را تعویض کرد.
2- تابیدگی یا شکستگی پروانه
تعداد دورِ موتور پمپ‌ها در دقیقه 1400-2900 است. در صورت آسیب‌دیدگیِ پروانه، این تعداد دور، کمتر خواهد شد و صدای زوزه پمپ آب شنیده می‌شود. پروانه روی شاف قرار می‌گیرد و اگر شافت آسیب ببیند، مزید بر علت شده و پروانه را نیز دچار مشکل می‌کند. آسیب به پروانه به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد، از جمله:
- در اثر نصب نادرست پمپ
- دمای بیش‌از حد ایجاد شده در موتور
- تماس با مایعات خورنده
- تابیدگی و لاغر شدن شافت
- نقص فنی در بلبرینگ
وقتی پروانه آسیب ببیند، تعادل آن به هم می‌خورد و در نتیجه باعث ایجاد لرزش و صدای زوزه در حین کارکردِ پمپ می‌شود. برای رفع این مشکل، باید پروانه را به‌دقت بررسی کرده و در صورت مشاهده هرگونه آسیب، آن را تعویض کرد. انجام به موقعِ این کار از خرابی‌های بیشتر و هزینه‌های گزاف جلوگیری می‌کند.
3- خشکی و فرسودگی بلبرینگ
بلبرینگ‌ها از جمله قطعات حیاتی در پمپ‌های آب هستند که وظیفه کاهش اصطکاک و انتقال نیروی چرخشی را بر عهده دارند. خورد شدن و خشک شدن بلبرینگ‌ها می‌تواند منجر به ایجاد صدای زوزه‌ای و کاهش کارایی پمپ شود. این مشکل معمولاً به دلیل فرسودگی طبیعی، استفاده طولانی‌مدت بدون تعمیرات مناسب یا عدم روانکاریِ کافی رخ می‌دهد.
خورد شدن بلبرینگ‌ها به معنای فرسایشِ داخلی آن‌ها است که می‌تواند به‌دلیل بارهای سنگین، ناهماهنگی شافت و بلبرینگ یا استفاده از روانکننده‌های نامناسب باشد. این فرسایش می‌تواند باعث ایجاد صداهای غیرعادی و افزایش دمای پمپ شود که نشان‌دهنده کاهش کارایی و احتمال خرابی پمپ است.
خشک شدن بلبرینگ‌ها نیز می‌تواند به دلیل کمبود یا قدیمی شدن گریس یا روغنِ روانکاری رخ دهد. عدم روانکاری مناسب می‌تواند منجر به افزایش اصطکاک و دما شده و در نهایت به خورد شدن بلبرینگ‌ها منجر شود. همچنین، ورود ذرات خارجی مانند گرد و غبار یا آب به داخل بلبرینگ‌ها می‌تواند روانکاری را مختل کرده و به تسریع فرسایش کمک کند.
برای جلوگیری از این مشکلات، توصیه می‌شود که بلبرینگ‌ها به‌طور منظم بررسی شوند و در صورت نیاز، روانکاری یا تعویض شوند. استفاده از روانکننده‌های باکیفیت و مناسب با شرایط کاریِ پمپ، می‌تواند به طولانی کردن عمر بلبرینگ‌ها و کاهش احتمال خرابی‌شان کمک کند.
4- خرابی استارتر
خازن استارتر کمک می‌کند تا موتور پمپ به‌طور مؤثر راه‌اندازی شود. خراب شدن استارت، یکی از دلایل صدای زوزه پمپ آب است. البته ممکن گاهی صدایی شبیه به جیغ کشیدن هم ایجاد کند. این صدا معمولاً به دلیل تلاش موتور برای روشن شدن است. برخی اوقات، این مشکل می‌تواند به خاطر سوختن خازن استارتر یا کار کردن دائمی پمپ باشد که در این صورت باید خازن چک شود و در صورت سوختن، تعویض شود.
5- نقص فنی در الکتروموتور
اصلی‌ترین بخشِ پمپ چاه آب، الکتروموتور است. نقص فنی در الکتروموتور می‌تواند منجر به ایجاد صدای زوزه شود. این مشکل معمولاً ناشی از مواردی مانند خرابی سیم‌پیچی، نقص در کنترل‌کننده‌های الکتریکی یا خرابی کلیدهای موتور، گرم شدنِ بیش‌از حد پمپ، اختلال در برق‌رسانی یا مشکلات مربوط به روتور (چرخنده دستگاه) است. صدای زوزه می‌تواند نشان‌دهنده تلاشِ بی‌نتیجه موتور برای کار کردن باشد که در این صورت باید موتور را بررسی و در صورت نیاز، تعویض کرد.
6- بسته شدن مجاری و لوله‌های پمپ
شنیدنِ صدای زوزه پمپ آب خانگی به دلیل بسته شدن مجاری نیز یک علت دیگر است. در واقع چون راهِ جریانِ آب مسدود شده است احتمالاً این صدا را می‌شنوید. تجمع رسوبات، ورود اجسام خارجی مانند شاخه، برگ، حشراتِ کوچک و لجن در مجاری و لوله‌ها، این مسدودیت را به وجود می‌آورد. طبیعتاً مسدود شدنِ مجاری و لوله‌های پمپ، فشار آب را کاهش می‌دهد و پمپ برای حفظ جریان آب، بیشتر تلاش خواهد کرد. این تلاشِ اضافی می‌تواند باعث ایجاد لرزش و صدای زوزه در پمپ شود.
برای رفع این مشکل، ابتدا باید مجاری پمپ را بازرسی کرده و هرگونه مانع را از بین برد. این کار شاید به صورت دستی قابل انجام باشد؛ اما بهتر است از ابزارهای مخصوص برای خارج کردن رسوبات و اجسام خارجی استفاده کنید. تمیزکاری‌های دوره‌ای و بازرسی‌های منظم می‌تواند به کاهش احتمال مسدودیت مجاری و بروز مشکلات و صدای زوزه در آینده کمک کند.
7- وجود هوا در دستگاه پمپ
وجود هوا یا حباب‌های هوا در سیستم پمپ آب می‌تواند باعث ایجاد صدای زوزه و خش خش شود. این اتفاق معمولاً به دلیل کاویتاسیون رخ می‌دهد که در آن حباب‌های بخار در مناطق کم فشار داخل پمپ تشکیل و بعد به‌اصطلاح می‌ترکند. ترکیدنِ این حباب‌ها باعث ایجاد صدای زوزه یا ناله‌ای با صدای بلند می‌شود. برای جلوگیری از این مشکل، باید به‌صورت منظم پمپ را هواگیری کرد تا عملکرد بهینه پمپ حفظ شود. همچنین، بررسی و رفع نشتی‌ها و اطمینان از اتصالات محکم می‌تواند در کاهش این نوع صداها موثر باشد.
پیشنها مطالعه: هواگیری پمپ آب با ۵ روش ساده
دیگر مشکلاتی که منجر به صدای زوزه پمپ آب می‌شود
تا اینجا مهم‌ترین دلایل تولید صدای زوزه پمپ آب را بررسی کردیم؛ اما ممکن است این صدای گوش‌خراش به‌دلیل مشکلات زیر هم شنیده شود:
- نصب نادرست پمپ آب
- نامناسب بودنِ پایه‌های نگهداری پمپ
- شُل شدنِ پیچ و مهره‌های پمپ
- بیش‌از حد سفت شدن بلبرینگ‌ها
- شکستگی یا پوسیدگی واشر کاغذی
- خرابی سیل مکانیکی (مکانیکال سیال)
- مشکل در نوار گرافیتی
- مشکل در پیستون و دیسک کف گرد پمپ
- مشکل در رینگ خنک کاری پمپ آب
- خرابی آب‌بند‌ها. مثل کاسه نمد و واشر کاسه‌ای
سایر صداهای غیرعادی پمپ آب
بخش اصلیِ این مقاله را به صدای زوزه پمپ آب اختصاص دادیم، چون رایج‌ترین مشکلی است که در پمپ آب‌ها گزارش می‌شود. اما لازم دانستیم که به دیگر صداهای آزاردهنده‌ای که ممکن است از پمپ شنیده شود نیز بپردازیم.
صدای کلیک
صدای کلیک معمولاً به دلیل وجود مشکل در کلید اتومات پمپ است. این صدا به‌طور معمول زمانِ خاموش و روشن شدن پمپ به گوش می‌رسد. با‌این‌حال، گاهی اوقات از کلید اتومات، یک صدای وزوز شنیده می‌شود که نشانه‌ای از وجود ایراد در سیستم است و باید به آن توجه کرد. این صدا می‌تواند نشان‌دهنده نیاز به تعمیر یا تعویض کلید اتومات باشد تا به‌درستی عمل کند.
صدای تپ تپ
خراب شدن شیر یک‌طرفه یا شُل شدن اتصالات در سیستم لوله‌کشی این صدا را به وجود می‌آورد. این صدا می‌تواند علامتی از فشار به وجود آمده حین جریانِ آب باشد که باعث می‌شود شیر یک‌طرفه به‌درستی کار نکند یا اتصالات لوله‌کشی شل شوند. اگر خودتان دست‌به‌آچار نیستید با یک تعمیرکار تماس بگیرید تا اتصالات و شیرهای یک‌طرفه را بررسی کند.
صدای ساییدگی
ممکن است صدای ساییدگی را با صدای زوزه پمپ آب اشتباه بگیرید. اما اگر بیشتر دقت کنید این صدا را می‌توانید تشخیص دهید. صدای ساییدگی معمولاً به‌دلیل مشکل در قطعات داخلیِ پمپ است. به‌عنوان مثال به‌دلیل ساییده شدن فلزات داخل پمپ، مانند پره‌های پروانه یا بلبرینگ‌ها فرسوده یا خراب شده است. همچنین، اگر اجسام خارجی وارد محفظه پمپ شده باشند، می‌توانند باعث ایجاد صدای ساییدگی شوند. برای حل این مشکل، پمپ باید بررسی شود و قطعات فرسوده یا خراب را تعمیر یا تعویض کرد.
صدای جیغ
صدای جیغِ پمپ آب، خبر از وجود مشکل در بلبرینگ، پروانه و موتور پمپ است. فرسودگی یا خرابی بلبرینگ‌ها باعث افزایش اصطکاک و تولید این صدای ناخوشایند می‌شود. در صورت بروز چنین مشکل، باید سریعاً به دنبال حل آن باشید. چون به موتور پمپ آسیب می‌رسد.
صدای ویبره یا لرزش
معمولاً صدای ویبره به‌دلیل شل شدن پایه اتصال‌دهنده پمپ است؛ به‌خصوص اگر پمپ تازه روشن شده باشد. با سفت کردن پیچ‌ها و مهره‌های اتصال‌دهنده یا تنظیم مجدد پایه‌های نگهدارنده پمپ مشکل حل می‌شود. در برخی موارد نیز، صدای لرزش می‌تواند به‌دلیل بالانس نبودن بدنه پمپ یا پایه پروانه روی دهد. پس اتصالات پمپ را بررسی کنید تا مشکل رفع شود.
نکاتی کوتاه؛ اما کاربردی برای رهایی از صداهای پمپ آب
برای رهایی از صداهای ناخوشایند پمپ آب، چندین راهکار وجود دارد که می‌توانند به کاهش یا حذف این صداها کمک کنند:
- رفع زنگ‌زدگی و قسمت‌های بادشده بدنه پمپ: زنگ‌زدگی می‌تواند باعث افزایش صدا شود، بنابراین قسمت‌های باد شده و زنگ‌زده بدنه پمپ را با سمباده جدا کرده و بعد با ضدزنگ، پوسته را رنگ کنید.
- نصب صحیح پمپ: مطمئن شوید که پمپ به‌درستی نصب شده است تا از ارتعاشات اضافی جلوگیری شود.
- استفاده از عایق صوتی: اگر جزو آدم‌هایی هستید که به سر و صدا خیلی حساس هستند، عایق‌بندی محل نصب پمپ با مواد جاذبِ صدا می‌تواند تا حدود زیادی به کاهشِ صدای پمپ کمک کند.
- تعمیر و نگهداری دوره‌ای: انجام سرویس‌های دوره‌ای و تعمیراتِ لازم برای جلوگیری از بروز صداهای غیرعادی ضروری است.
- جایگزین کردن پمپ مدل جدید با پمپ قدیمی: اگر پمپ قدیمی است، احتمالاً نیاز به تعویض با مدل جدیدتری باشد که معمولاً کم‌صداتر هستند.
این راهکارها می‌توانند به بهبود کیفیتِ صوتی و آرامش در محیط کمک کنند و در نتیجه، تجربه بهتری از استفاده از پمپ آب را فراهم آورند.
جانِ کلام
در این مقاله از پایا گسترش خورشید تابان، به دلایل صدای زوزه پمپ آب پرداختیم. گفتیم که این صدا می‌تواند ناشی از دلایل متعددی باشد. صدای زوزه اغلب به‌دلیل مشکلاتی در بلبرینگ‌ها، مسدودیت مجاری، خرابی خازن استارتر یا مشکلات موتور پمپ رخ می‌دهد. برای رفع این مشکل، باید علت دقیق صدای زوزه را شناسایی کرده و سپس اقدام‌های لازم را انجام داد. در صورت نیاز به کمک بیشتر، توصیه می‌شود با یک تکنسین متخصص تماس بگیرید. تعمیرِ به‌موقع پمپ و در نظر داشتنِ نکاتی مثل: نصب درست پمپ، استفاده از عایقِ صوتی در اطراف پمپ، تعویض پمپ قدیمی با مدل‌های جدیدتر و غیره به بهبودِ کیفیت صوتی و آرامش شما کمک می‌کند. خرید بوسترپمپ و انواع پمپ ابارا از ما، تضمینی برای رضایت شما است.